Terbeschikkingstellingsregeling (TBS)

In dit artikel staan wij stil bij de gevolgen van bedrijfsopvolging bij vermogensbestanddelen die onder de terbeschikkingstellingsregeling (TBS-regeling) vallen.

De terbeschikkingstellingsregeling (TBS) is van toepasssing indien vermogensbestanddelen ter beschikking worden gesteld aan een vennootschap of een onderneming van een met hem verbonden persoon. Een verbonden persoon is de partner van de terbeschikkingsteller of een van de minderjarige kinderen van de terbeschikkingsteller dan wel van zijn partner.

We gaan uit van de situatie dat sprake is van de ondernemer met een eenmanszaak (IB-onderneming). De ondernemer huurt een bedrijfspand van een met hem verbonden persoon (de terbeschikkingsteller). Wat houdt de TBS-regeling nu precies in? En wat voor gevolgen heeft dit als de onderneming in het kader van de bedrijfsopvolging wordt overgedragen?

De terbeschikkingstellingsregeling

De terbeschikkingsteller verhuurt het bedrijfspand aan de IB-ondernemer. Om onder de regeling te vallen moet de ondernemer een verbonden persoon zijn. Een verbonden persoon is de partner van de terbeschikkingsteller of een van de minderjarige kinderen van de terbeschikkingsteller dan wel van zijn partner.

De ontvangen huur (winst) is na aftrek van kosten belast in box 1 van de inkomstenbelasting. Op de behaalde winst mag de terbeschikkingstellingsvrijstelling van 12% in mindering worden gebracht. Dit is de equivalent van de mkb winstvrijstelling voor ondernemers.

Als sprake is van een ongebruikelijke TBS wordt de kring van verbonden personen uitgebreid met bloed- en aanverwanten in de rechte lijn van de terbeschikkingsteller of van zijn partner. Er is sprake van een ongebruikelijke tbs als de contractuele afspraken in de huurovereenkomst niet zakelijk zijn.

Bedrijfsopvolging eenmanszaak

Stel de ondernemer draagt zijn eenmanszaak over. Dat kan door middel van een schenking (zie ook het artikel: Schenken onderneming aan kinderen), een verkoop binnen of buiten de familie dan wel door vererving. In beginsel is er dan bij de ondernemer sprake van een fiscale staking. Er moet worden afgerekend over de stille reserves en goodwill van de onderneming. Hij kan met verschillende faciliteiten deze claim doorschuiven. Lees hiertoe ook het artikel Geruisloze doorschuiving naar kinderen.

Ook bij de terbeschikkingsteller is in beginsel sprake van een beëindiging van de TBS, zodat er over stille reserves in het bedrijfspand moet worden afgerekend. De stille reserves bestaan dan uit het verschil tussen de waarde economisch verkeer en de boekwaarde van het bedrijfspand.

Uitstel van betaling

De terbeschikkingsteller kan onder voorwaarden voor deze belastingclaim uitstel van betaling krijgen voor de duur van maximaal tien jaar.

Doorschuiven belastingclaim

Voor de TBS-regeling gelden dezelfde winstbepalingsregels als voor ondernemers. Daarom heeft de terbeschikkingsteller ook mogelijkheden om de belastingclaim door te schuiven. Dit kan bij het staken van de onderneming bij overlijden (vererving) en bij doorschuiving naar een andere onderneming (van dezelfde ondernemer).

Er is in beginsel geen mogelijkheid tot doorschuiving als de ondernemer zijn onderneming overdraagt binnen de familie of aan een werknemer (geruisloze doorschuiving) of als de onderneming wordt ingebracht in een bv-structuur. Ook al verandert de feitelijke verhuursituatie niet, er moet toch worden afgerekend.

Men zou kunnen concluderen dat de overnemende partij het bedrijfspand voor dezelfde doeleinden gebruikt als de overdragende partij. Feitelijk verandert er dus niets aan de verhuursituatie. Aan de hand van rechtspraak in het kader van het einde van een TBS-situatie zou men kunnen stellen dat de TBS in deze situatie niet is beëindigd, zodat er ook niet hoeft te worden afgerekend en derhalve toch kan worden doorgeschoven. Dit is echter nog niet uitgekristalliseerd.