Bestuurdersaansprakelijkheid en bedrijfsoverdracht

Als een bestuurder een ernstig verwijt valt te maken en als hij zijn taak onbehoorlijk heeft vervuld kan hij aansprakelijk zijn voor de tekortkomingen van de bv. In dit artikel leggen wij uit wat bestuurdersaansprakelijkheid inhoudt en wat de risico’s hiervan zijn in het kader van bedrijfsopvolging.

Wat is bestuurdersaansprakelijkheid?

In beginsel is een bestuurder niet aansprakelijk voor de schulden van de bv. Dit in tegenstelling tot de cv, vof een maatschap waar dat wel het geval is. Dit biedt een bepaalde bescherming. Een bestuurder is wel verantwoordelijk voor de bv. In het Burgerlijk Wetboek staat het volgende over de bestuurder gemeld:

• Elke bestuurder is verantwoordelijk voor de algemene gang van zaken en aansprakelijk voor onbehoorlijk bestuur.
• Elke bestuurder moet zijn taak tegenover de bv behoorlijk vervullen.

Zoals met veel zaken wordt de betekenis van deze in de wet opgenomen norm door rechtspraak vormgegeven. Bestuurders nemen beslissingen in allerlei omstandigheden. Met deze omstandigheden wordt bij de beoordeling van de aansprakelijkheid rekening gehouden. In de rechtspraak kwamen de volgende omstandigheden aan de orde:

• De aard van de activiteiten van de bv.
• De algemene risico’s die uit de activiteiten voortkomen.
• De beleidsbepalingen en taken van het bestuur.
• De informatie die het bestuur ter beschikking stond.

Een belangrijk aspect is risico. Ondernemen neemt natuurlijk risico’s met zich mee. Als beslissingen onder algemeen bekende risico’s worden genomen, zal dit niet snel leiden tot aansprakelijkheid. In het onderzoek wordt er gekeken naar wat de bestuurder onder normale condities wist en had kunnen weten ten tijde van zijn beslissing(en). De bestuurder kan zich echter niet verschuilen achter bijvoorbeeld het feit dat hij niet beschikte over de financiële rapportage van de bv. Die kon hij natuurlijk zo bij zijn boekhouder opvragen. Daarnaast behoort ook de bestuurder, net als iedere Nederlander, de wet te kennen. Dus een slap excuus als het niet afweten van het bestaan van een wet zal hem niet helpen.

Faillissement

De bestuurder is hoofdelijk aansprakelijk voor het tekort in het faillissement, indien hij zijn taak onbehoorlijk heeft vervuld. Daarnaast moet aannemelijk zijn dat deze onbehoorlijke taakvervulling een belangrijke oorzaak is van het faillissement.

Als een bestuurder heeft verzaakt een aantal specifieke wettelijke taken uit te voeren, zoals het te laat deponeren van de jaarrekening, dan staat onbehoorlijk bestuur vast en mag de curator vermoeden dat dit een belangrijke oorzaak is van het faillissement. Ook het feit dat de administratie niet op orde is, kan een reden voor de curator zijn. Vervolgens zal de bestuurder het tegendeel moeten bewijzen. Als de boeken en de formaliteiten rond de jaarrekening wel op orde zijn, zal de curator alles op alles moeten zetten om onbehoorlijk bestuur te kunnen bewijzen.

Bedrijfsoverdracht

In hoeverre speelt de bestuursaansprakelijkheid nog bij een bedrijfsopvolging of bedrijfsoverdracht? Je ziet nog wel eens gebeuren dat de overdragende ondernemer verbonden blijft aan de onderneming. Dit kan bijvoorbeeld zijn als commissaris van de bv of hij kan aanblijven als bestuurder.

Als de overdrager in het bestuur blijft zitten, dan blijft hij ook aansprakelijk mocht het mis gaan. Dat is deels onlogisch, want als het goed is verricht de overdrager veel minder activiteiten voor de bv. Daarom wilde hij juist ook stoppen en verkopen.

Ook als de overdragende ondernemer niet meer betrokken is bij de activiteiten van de bv, dan kan hij na verloop van tijd toch nog aangesproken worden. Er kunnen schulden in de bv zitten die ontstaan in de periode dat hij bestuurder was. De ex-bestuurder heeft de bewijslast om aan te tonen dat het niet betalen van de schulden niet aan hem te wijten is. Een zware bewijslast zo blijkt uit de praktijk.

Tot slot

• Een bestuurder is in beginsel niet aansprakelijk, dit moet bewezen worden.
• Voldoet een bestuurder niet aan zijn wettelijke verplichtingen, staat onbehoorlijk bestuur vast.
• Bij een faillissement geldt een zware bewijslast, zowel voor curator als voor de bestuurder.
• Ook een ex-bestuurder kan na de bedrijfsoverdracht nog aansprakelijk worden gesteld.

Advies: documenteer alle beslissingen als bestuur.