Beste ondernemers in familiebedrijven, ik wens jullie een heel fijn familiediner met de kerst! Ontspannen en vol oprechte aandacht voor elkaar. Is het nodig om een tafelschikking te maken, of mag iedereen zitten waar hij of zij wil? Lukt het om de dagelijkse irritaties en beslommeringen achter je te laten of is het een korte vrede voor het goede doel?

Juist in de decembermaand wordt er in de diverse staken van de familie heel wat afgepraat om wel of niet naar dat “verplichte” diner te gaan. Menig echtgenote of echtgenoot van een van de familieleden die in het familiebedrijf werken, hebben geen zin om mee te moeten omdat het nu eenmaal zo is.

In mijn executive coachpraktijk kom ik regelmatig families tegen, waar het bedrijf zorgt voor grote emotionele spanningen. Wat is het toch dat de balans tussen het familiebedrijf, het familiekapitaal en de familierelatie zo ingewikkeld is, dat veel kwaliteit en spontaniteit binnen de familierelaties verstoord worden.

Een sprekend voorbeeld

Een kleine internationale speler wordt gedragen door de vader, Henk, die tot voor kort alles in zijn eigen controle had. Kennis van waar hij de beste materialen kan vinden en zeer innovatief met nieuwe producttoepassingen. In het bedrijf werkt nog meer familie, maar die zijn in mijn voorbeeld niet relevant. De dochter van Henk, Marjolein, wil graag in het bedrijf werken. Er wordt een plekje ingeruimd en zij gaat aan de slag.

Het bedrijf draait goed, alhoewel er veel concurrentie is. Toch moet er wel wat gaan gebeuren omdat de markt meer en meer vraagt om extreem korte levertijden. Hier ligt een verschil van inzicht en over de toekomstige ontwikkelingen tussen Henk en Marjolein, die inmiddels van wanten weet en in de organisatie wordt gedragen. Henk is vrij directief en autoritair. Maar daardoor werkt het wel, vindt hij. Marjolein worstelt met de vraag in haar leven: opvolgen of niet?

De volgende generatie

Marjolein benadert mij en vraagt of ik haar kan helpen met haar worsteling om het bedrijf straks voort te zetten. De vraag van Marjolein gaat over haar leven en hoe zij haar plekje kan “veroveren” en gelukkig zijn in haar werk en privé. Ze heeft een gezin, inmiddels een moeizame relatie met haar moeder en vader. En zegt ze: ’ik wil graag weer een gezellig kerstdiner met de familie, want op deze manier hoeft dat van ons nu niet meer’. Het kerstdiner hebben we in onze gesprekken verheven tot een hoger doel!

Qua opvolging vindt Henk het beter dat het bedrijf wordt verkocht. Dan hebben broer en twee zussen geld en zekerheid. Het is jammer van wat hij en zijn vader hebben opgebouwd, maar het is zo moeilijk in de markt. Zijn vrouw vindt wat Henk ook vindt. Bij verkoop zal Marjolein een paar jaar moeten blijven en zij vindt dat zij dan mee verkocht wordt. En zekerheid? De relaties beginnen goed verstoord te raken.

De keuze van Marjolein wordt bepaald door wat zich binnen haarzelf afspeelt. Haar zelfvertrouwen over of zij goed genoeg is het bedrijf voort te zetten en of haar dat dan echt gelukkig maakt. Hoe gaat ze met die eindverantwoordelijkheid om binnen haar gezin. Dus hoe moet ze dan het bedrijf inrichten zodat dit goed kan? En hoe ze haar vader en de familie overtuigd dat als ze daarvoor kiest ze ook de kans krijgt en niet voor niets die pittige weg opgaat.

Stappen er naar toe

Naast onze gesprekken hebben we een assessment voor aard en aanleg gedaan, waardoor haar zelfvertrouwen ondersteund werd met “logische” informatie. Ook waar ze vooral niet aan moet beginnen. Ten aanzien van de relatie met vader en moeder was de ontdekking dat zij een pleasende relatie had. Daar staat ze nu anders in en dat levert vrij snel een beter gesprek en relatie op met haar moeder. We hebben samen een strategisch plan ontwikkeld over het bedrijf in de toekomst en wat er in de organisatie zou moeten gebeuren om haar eindverantwoordelijkheid mogelijk te maken. Hierover heeft ze met Henk gesproken en hij ging akkoord om dit met financiële en fiscale specialisten door te rekenen.

Het runnen van het hele interne systeem is in een paar stappen naar Marjolein gegaan en Henk heeft gezegd dat hij vertrouwen in haar heeft en volop gaat meewerken aan een goede opvolging. Op 1^e Kerstdag heeft de familie een kerstdiner, waar warmte en aandacht voor elkaar mogelijk zijn en Henk zal een paar uitspraken doen, waardoor een ieder blij kan zijn.

We gaan nu werken aan een familiestatuut, waardoor de goede intenties en gevoelens geformaliseerd worden en er weer een belangrijke stap is gezet in het draaiboek voor de opvolging.